Rodzaje formularzy PIT | Jaki PIT musisz złożyć?

Rozliczanie podatku dochodowego od osób fizycznych bywa skomplikowanym procesem, nawet pomimo wprowadzenia systemu Twój e-PIT, który znacząco uprościł coroczne obowiązki podatników. Obecnie wciąż wiele osób decyduje się na skorzystanie z usług księgowych, aby uniknąć błędów w deklaracji. Dotyczy to zarówno osób prywatnych, które uzyskują dochody z różnych źródeł, jak i przedsiębiorców. Ponadto, zmiany podatkowe wprowadzone w ramach Polskiego Ładu sprawiły, że wielu podatników ma jeszcze więcej wątpliwości co do wyboru odpowiedniego formularza. Aby rozwiać wątpliwości, przedstawiamy przegląd najważniejszych rodzajów PIT-ów oraz ich przeznaczenie.

Co to jest PIT?

Podatek dochodowy od osób fizycznych, znany jako PIT, to obowiązkowe świadczenie na rzecz państwa, które dotyczy wszystkich osób osiągających dochody w Polsce. Obejmuje on wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę, przychody z działalności gospodarczej, dochody z wynajmu nieruchomości, zyski kapitałowe oraz inne źródła.

Każdy, kto uzyskał dochód podlegający opodatkowaniu, jest zobowiązany do corocznego rozliczenia się ze skarbówką poprzez złożenie właściwego formularza PIT. Termin jego przekazania zależy od rodzaju deklaracji, jednak w większości przypadków obowiązuje do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Rodzaje formularzy PIT

W polskim systemie podatkowym funkcjonuje kilka rodzajów deklaracji PIT, które są dostosowane do różnych form uzyskiwanych dochodów. Wybór odpowiedniego formularza zależy od źródła przychodów oraz sposobu ich opodatkowania. Poniżej przedstawiamy najważniejsze druki PIT i ich zastosowanie.

PIT-2 – oświadczenie o pomniejszeniu zaliczek na podatek

PIT-2 to dokument składany pracodawcy przez pracownika, umożliwiający pomniejszenie miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy o kwotę, która jest wolna od podatku. Dzięki temu wynagrodzenie netto wypłacane w trakcie roku jest wyższe.

PIT-6 – dla rolników prowadzących działy specjalne produkcji rolnej

Osoby zajmujące się specjalistycznymi formami produkcji rolnej, np. hodowlą zwierząt futerkowych czy uprawą szklarniową, muszą złożyć PIT-6, który pozwala na określenie wysokości zaliczek na podatek dochodowy. Formularz ten należy dostarczyć do urzędu skarbowego do 20 stycznia danego roku podatkowego.

PIT-8C – dla dochodów kapitałowych

PIT-8C to dokument wystawiany przez instytucje finansowe i pozostałe podmioty, które wypłacają dochody kapitałowe, w tym m.in. zyski ze sprzedaży papierów wartościowych czy praw autorskich. Formularz ten służy do rozliczenia podatku od takich właśnie dochodów przez podatnika.

PIT-11 – informacja o dochodach i pobranych zaliczkach

PIT-11 to deklaracja, którą pracodawca (płatnik) obowiązkowo przekazuje swoim pracownikom. Zawiera dane o osiągniętych przez pracownika dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy. Dokument ten stanowi podstawę do wypełnienia rocznego zeznania podatkowego.

PIT-28 – dla ryczałtowców i wynajmujących nieruchomości

PIT-28 jest przeznaczony dla podatników rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Dotyczy m.in. osób prowadzących działalność gospodarczą, a od 2023 roku także obywateli uzyskujących dochody z wynajmu prywatnego. Formularz ten musi zostać złożony do końca lutego roku następującego po roku podatkowym.

PIT-36 – dla podatników uzyskujących dochody z różnych źródeł 

PIT-36 jest stosowany przez podatników, którzy rozliczają się według skali podatkowej (12% i 32%). Dotyczy m.in. małych przedsiębiorców oraz osób, które osiągają dochody ze źródeł niewykazywanych na PIT-37.

PIT-36L – dla przedsiębiorców na podatku liniowym

Osoby prowadzące działalność gospodarczą i rozliczające się według 19% stawki podatku liniowego muszą składać PIT-36L. Taki sposób opodatkowania pozwala uniknąć wyższych stawek wynikających z progresji podatkowej, jednak wiąże się z brakiem możliwości rozliczenia niektórych ulg oraz wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

PIT-37 – dla pracowników, zleceniobiorców i emerytów

To najczęściej składany formularz PIT, przeznaczony dla osób, których dochody są rozliczane przez płatnika, np. pracodawcę lub ZUS. Wypełniają go osoby zatrudnione na umowę o pracę, dzieło, umowę zlecenie, a także emeryci i renciści.

PIT-38 – dla inwestorów i graczy giełdowych

PIT-38 jest przeznaczony dla osób, które osiągają dochody z kapitałów pieniężnych, w tym sprzedaży kryptowalut, obligacji, akcji czy innych instrumentów finansowych.

PIT-39 – dla osób sprzedających nieruchomości

Formularz PIT-39 służy do rozliczania dochodów uzyskanych ze sprzedaży praw majątkowych oraz nieruchomości. Dotyczy jednak wyłącznie transakcji przeprowadzonych przed upływem pięciu lat od nabycia lub wybudowania nieruchomości. Podatnik może skorzystać z ulgi mieszkaniowej, jeśli środki ze sprzedaży przeznaczy na zakup nowej nieruchomości.

PIT-OP – przekazanie 1,5% podatku na OPP

PIT-OP to oświadczenie umożliwiające przekazanie 1,5% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) lub wycofanie wcześniej udzielonej zgody na takie przekazanie.

Każdy z wymienionych formularzy pełni określoną funkcję w systemie podatkowym i jest przeznaczony dla konkretnej grupy podatników. Znajomość odpowiednich druków pozwala uniknąć błędów i sprawnie rozliczyć swoje zobowiązania wobec fiskusa.

Formularz PIT a załączniki

Wypełniając roczne zeznanie podatkowe, w pewnych przypadkach konieczne jest dołączenie wybranych załączników. Uzupełniają one informacje zawarte w głównym formularzu i umożliwiają skorzystanie z ulg, odliczeń czy wykazanie szczególnych źródeł dochodów. Poniżej przedstawiamy najważniejsze załączniki do formularzy PIT oraz ich zastosowanie.

PIT/O – odliczenia i ulgi podatkowe

Załącznik PIT/O jest przeznaczony dla osób składających PIT-28, PIT-36, PIT-36L i PIT-37, które chcą skorzystać z ulg podatkowych. W dokumencie tym wykazuje się m.in. ulgę na dzieci, ulgę rehabilitacyjną, odliczenia z tytułu darowizn czy wydatków na internet.

PIT/D – odliczenia mieszkaniowe

Formularz PIT/D dołącza się do deklaracji PIT-28, PIT-36 i PIT-37 w przypadku, gdy podatnik chce odliczyć wydatki związane z inwestycjami mieszkaniowymi. Dotyczy to m.in. odsetek od kredytów mieszkaniowych, remontów czy budowy domu.

PIT/Z – zwolnienia podatkowe dla przedsiębiorców

Załącznik PIT/Z składany jest przez osoby prowadzące działalność gospodarczą i korzystające ze zwolnienia podatkowego (na podstawie art. 44 ust. 7a ustawy o PIT). Dołączany do formularzy PIT-28, PIT-36 i PIT-36L, pozwala na wykazanie dochodów podlegających zwolnieniu oraz ich rozliczenie w kolejnych latach.

PIT/B – przychody z działalności gospodarczej

Podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą lub będący wspólnikami w spółkach osobowych dołączają do PIT-36 i PIT-36L załącznik PIT/B. W dokumencie tym wykazuje się przychody, koszty, osiągnięty dochód lub poniesioną stratę.

PIT-2K – ulga odsetkowa

Załącznik PIT-2K stosowany jest przez osoby korzystające z ulgi odsetkowej związanej z kredytami na cele mieszkaniowe. Dołącza się go do PIT-28, PIT-36 i PIT-37, jednak składany jest tylko w pierwszym roku korzystania z tej ulgi.

Do kiedy rozliczyć PIT?

Rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych to obowiązek, który musi zostać spełniony w określonym terminie, zależnym od rodzaju formularza. Większa część podatników składa swoje deklaracje do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym, jednak istnieją wyjątki – przykładowo, PIT-28 należy złożyć nie później, niż ostatniego dnia lutego.

Aby uniknąć błędów, które mogłyby skutkować koniecznością dokonania korekty lub nawet nałożeniem sankcji finansowych, warto skrupulatnie wypełnić formularz i upewnić się, że zawiera on poprawne dane. Osoby prowadzące działalność gospodarczą powinny zwrócić szczególną uwagę na poprawne wykazanie przychodów, kosztów oraz ewentualnych ulg podatkowych.

Warto pamiętać, że rozliczenie PIT daje możliwość skorzystania z różnych ulg i odliczeń, co może obniżyć wysokość należnego podatku lub zwiększyć zwrot nadpłaconej kwoty. Prawidłowe i terminowe złożenie deklaracji to klucz do uniknięcia problemów ze skarbówką i zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisami.

Jak rozliczyć PIT?

Wybór właściwego formularza wpływa nie tylko na sposób opodatkowania, ale także na dostępne metody jego rozliczenia. Współczesne rozwiązania umożliwiają wygodne składanie deklaracji przez Internet, jednak nie każdy formularz może zostać przesłany za pomocą wszystkich dostępnych narzędzi.

Jednym z najprostszych i najwygodniejszych sposobów rozliczenia rocznego podatku jest usługa Twój e-PIT, stworzona przez Ministerstwo Finansów. System ten automatycznie pobiera dane od płatników i przygotowuje wstępną deklarację. Podatnik może jedynie zweryfikować poprawność dokumentu, uzupełnić przysługujące ulgi oraz wskazać organizację pożytku publicznego, której chce przekazać 1,5% podatku. Jeśli nie dokona żadnych zmian, deklaracja zostanie automatycznie zaakceptowana i rozliczona ostatniego dnia kwietnia.

Alternatywą dla Twój e-PIT są inne metody elektronicznego składania deklaracji, np. e-Deklaracje lub programy księgowe, które pozwalają na ręczne uzupełnienie formularza. Warto wybrać opcję najbardziej dostosowaną do indywidualnej sytuacji podatnika, aby uniknąć błędów i maksymalnie uprościć proces rozliczenia.